W ostatnich latach pojawiły się nowe rodzaje leków, które obiecująco wpływają na kontrolę glikemii i redukcję masy ciała. Semaglutyd jest agonistą receptora glukagonopodobnego peptydu-1 (GLP-1), natomiast tirzepatyd reprezentuje nową klasę leków – jest podwójnym agonistą receptora glukozozależnego polipeptydu insulinotropowego (GIP) i receptora GLP-1.

Leki te, poprzez swoje unikalne mechanizmy działania, wykazują potencjał do znaczącej poprawy wyników leczenia u pacjentów z cukrzycą typu 2 i otyłością. Zobacz, co je wyróżnia!

Współczesna medycyna stoi przed ogromnym wyzwaniem, jakim jest globalna epidemia cukrzycy typu 2 oraz otyłości. Znacząco przyczyniają się one do obciążenia systemów opieki zdrowotnej oraz pogorszenia jakości życia pacjentów. Cukrzyca typu 2 zwiększa ryzyko poważnych powikłań sercowo-naczyniowych, nefrologicznych i neurologicznych. Otyłość jest istotnym czynnikiem ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2, a także wielu innych schorzeń. Czy istnieją sposoby rozwiązania tego problemu!

Jak działają współcześnie dostępne leki na odchudzanie? 

Jeden z najpopularniejszych składników – semaglutyd, który jest analogiem ludzkiego GLP-1, hormonu inkretynowego odgrywającego kluczową rolę w regulacji metabolizmu glukozy. Mechanizm działania semaglutydu jest wielokierunkowy. Przede wszystkim stymuluje on wydzielanie insuliny przez komórki beta trzustki w sposób zależny od stężenia glukozy, co oznacza, że ryzyko hipoglikemii jest mniejsze w porównaniu z lekami, które działają niezależnie od poziomu glukozy

Ponadto, semaglutyd hamuje wydzielanie glukagonu przez komórki alfa trzustki, co dodatkowo przyczynia się do obniżenia poziomu glukozy we krwi. Lek ten spowalnia również opróżnianie żołądka, co może zmniejszać poposiłkowy wzrost glikemii. Co istotne, semaglutyd wykazuje działanie odchudzające, regulując apetyt poprzez ośrodkowy układ nerwowy, co prowadzi do zmniejszenia spożycia kalorii i redukcji masy ciała. 

Substancja jest dostępna w postaci iniekcji podskórnych o różnej dawce oraz w formie doustnej (Rybelsus). Działanie semaglutydu na wielu płaszczyznach metabolicznych obejmujące zarówno regulację glikemii, jak i kontrolę apetytu, przyczynia się do jego skuteczności w leczeniu cukrzycy typu 2 i otyłości. 

Tirzepatyd stanowi przełom w terapii metabolicznej, będąc pierwszym zarejestrowanym podwójnym agonistą receptorów GIP i GLP-1. Jest dostępny np. pod nazwą handlową Mounjaro. Podwójny agonizm może prowadzić do silniejszego efektu inkretynowego w porównaniu z selektywnymi agonistami GLP-1. Tirzepatyd również wpływa na regulację apetytu i spowalnia opróżnianie żołądka, przyczyniając się do redukcji masy ciała. Jest dostępny w postaci iniekcji podskórnych. 

Tirzepatyd, podobnie jak semaglutyd, czyli popularny Ozempic, stymuluje wydzielanie insuliny w zależności od stężenia glukozy i hamuje wydzielanie glukagonu. Jednakże, poprzez aktywację receptora GIP, tirzepatyd może oferować dodatkowe korzyści metaboliczne, w tym zwiększenie wrażliwości na insulinę i potencjalnie korzystniejszy wpływ na profil lipidowy.

Sprawdź również komunikat w sprawie dostępności i refundacji leków z grupy analogów GLP-1

Czym różnią się te dwie substancje odchudzające? 

Zarówno semaglutyd, jak i tirzepatyd działają poprzez aktywację receptora GLP-1, co skutkuje poprawą kontroli glikemii i redukcją masy ciała. Kluczową różnicą jest to, że tirzepatyd dodatkowo aktywuje receptor GIP. GIP wykazuje działanie inkretynowe, stymulując wydzielanie insuliny, ale także może wpływać na inne aspekty metabolizmu, takie jak zwiększenie wrażliwości na insulinę i modulacja metabolizmu lipidów. 

To dodatkowe działanie tirzepatydu na receptor GIP może prowadzić do różnic w skuteczności klinicznej i profilu bezpieczeństwa w porównaniu z semaglutydem. Zrozumienie tych niuansów w mechanizmach działania jest kluczowe dla interpretacji wyników badań klinicznych i przewidywania efektów terapeutycznych.

Dlaczego semaglutyd i tirzepatyd są stosowane w leczeniu cukrzycy typu drugiego? 

Liczne międzynarodowe badania kliniczne dostarczają silnych dowodów na skuteczność semaglutydu i tirzepatydu w obniżaniu poziomu hemoglobiny glikowanej (HbA1c) u pacjentów z cukrzycą typu 2. Badania z serii SUSTAIN dla semaglutydu i SURPASS dla tirzepatydu konsekwentnie wykazały znaczące redukcje HbA1c w porównaniu z placebo oraz z innymi lekami przeciwcukrzycowymi.

W badaniach SURPASS tirzepatyd wykazał obniżenie HbA1c, często przekraczające 2% w zależności od dawki. W jednym z badań z tej serii bezpośrednio porównującym tirzepatyd z semaglutydem w dawce 1 mg (SURPASS-2), tirzepatyd we wszystkich badanych dawkach (5 mg, 10 mg i 15 mg) spowodował statystycznie istotnie większe obniżenie HbA1c w porównaniu z semaglutydem. 

Podobnie, badania z serii PIONEER oceniały doustną formę semaglutydu i również wykazały znaczące obniżenie HbA1c w porównaniu z placebo i innymi lekami. Wiele z tych badań wykazało również, że większy odsetek pacjentów leczonych semaglutydem i tirzepatydem osiąga docelowe poziomy HbA1c poniżej 7% lub nawet bardziej rygorystyczne cele.

Bezpośrednie porównania semaglutydu i tirzepatydu z innymi lekami przeciwcukrzycowymi dodatkowo podkreślają ich potencjał. Tirzepatyd w badaniach SURPASS okazał się skuteczny w obniżaniu HbA1c. Co istotne, coraz częściej w wytycznych dotyczących leczenia cukrzycy typu 2 podkreśla się rolę terapii inkretynowych jako preferowanych leków iniekcyjnych, wyprzedzających stosowane do tej pory preparaty.

Skuteczność leków zawierających semaglutyd i tirzepatyd w redukcji masy ciała

Doniesienia naukowe konsekwentnie wskazują także na znaczący wpływ semaglutydu i tirzepatydu na redukcję masy ciała u pacjentów z cukrzycą typu 2 oraz u osób z otyłością bez cukrzycy.

W badaniu STEP UP, oceniającym wyższą dawkę semaglutydu (2,4 mg), średnia procentowa utrata masy ciała po 68 tygodniach wyniosła około 15-17%, a w badaniu z dawką 7,2 mg osiągnięto nawet 20,7% redukcji wagi.

Podobnie, badania SURMOUNT z tirzepatydem wykazały średnią utratę masy ciała sięgającą nawet 20,9% u pacjentów z otyłością po 72 tygodniach stosowania dawki 15 mg. Również u pacjentów z cukrzycą typu 2, semaglutyd i tirzepatyd powodowały znaczną redukcję masy ciała, często większą niż w przypadku innych leków przeciwcukrzycowych.

Skala redukcji masy ciała obserwowana w badaniach z semaglutydem i tirzepatydem ma istotne znaczenie kliniczne. Utrata wagi o 5% lub więcej jest już związana z poprawą parametrów metabolicznych, takich jak ciśnienie krwi, profil lipidowy i kontrola glikemii.

Większa redukcja masy ciała może prowadzić do dalszych korzyści zdrowotnych, w tym potencjalnej remisji cukrzycy typu 2 u niektórych osób. Ponadto, zmniejszenie masy ciała przyczynia się do obniżenia ryzyka sercowo-naczyniowego i poprawy ogólnej jakości życia pacjentów. 

Wytyczne i stanowiska polskich (np. Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego, Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego) i międzynarodowych towarzystw naukowych odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu praktyki klinicznej dotyczącej stosowania semaglutydu i tirzepatydu. W miarę gromadzenia się dowodów naukowych te zalecenia są modyfikowane, aby zachować zgodność z aktualną wiedzą.

Semaglutyd i tirzepatyd mają potencjał, aby stać się lekami pierwszego wyboru w leczeniu cukrzycy typu 2 i otyłości, zwłaszcza u pacjentów, którzy wymagają intensywnej kontroli glikemii i/lub znacznej redukcji masy ciała. Ich korzystny wpływ na czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego dodatkowo przemawia za ich wczesnym włączeniem do terapii.

Bibliografia:

1.      Rathakrishnan D, Sriram DK, George M. Przegląd narracyjny dowodów klinicznych na temat roli tirzepatydu w leczeniu cukrzycy typu 2 i otyłości. Diabetologia Praktyczna 2025;11:1-9.

2.      Anglart G, Janik L, Dettlaff K. Tirzepatyd - nowy analog hormonów inkretynowych. Farmacja Polska. 2023;79(5):289-296.

3.      Davies MJ, D'Alessio DA, Fradkin J, et al. Management of Hyperglycemia in Type 2 Diabetes, 2018. A Consensus Report by the American Diabetes Association (ADA) and the European Association for the Study of Diabetes (EASD). Diabetes Care. 2018;41:2669-2701.

4.      Fonseca VA, Capehorn MS, Garg SK, Gimeno EJ, Hansen OH, Holst AG, et al. Reductions in Insulin Resistance are Mediated Primarily via Weight Loss in Subjects With Type 2 Diabetes on Semaglutide. The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism. 2019;104(9):4078-4086.

5.      Mullins GR, Hodsdon ME, Li YG, Anglin G, Urva S, Schneck K, et al. Tirzepatide Immunogenicity on Pharmacokinetics, Efficacy, and Safety: Analysis of Data From Phase 3 Studies. The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism. 2024;109:361-369.

Artykuł sponsorowany

Skomentuj [ 0 ]

12:35, 09.04.2025 r.